รู้จักเบียร์ให้มากขึ้น กับประวัติเบียร์ฉบับย่อ

Vintage-style illustration of beer being poured from a tap into a frothy mug, with wooden barrels, hops, and barley representing beer’s historic roots.

รู้จักเบียร์ให้มากขึ้น กับประวัติเบียร์ฉบับย่อ

“เบียร์คืออะไร?”

คำถามสั้น ๆ ที่ดูเหมือนจะตอบได้ง่าย แต่จริง ๆ แล้วเป็นคำถามที่พาเราไปไกลกว่าคำจำกัดความธรรมดา ๆ เพราะถ้าจะตอบให้ตรงที่สุดก็คงต้องบอกว่า เบียร์คือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ชนิดหนึ่งที่เกิดจากการหมักธัญพืช ซึ่งฟังดูแล้วอาจจะเรียบง่ายและจบแค่เพียงบรรทัดเดียว แต่ในความจริงแล้ว เบียร์ เป็นเครื่องดื่มที่มีเรื่องราวผูกพันกับมนุษยชาติมายาวนานนับหมื่นปี

เบียร์ไม่ใช่แค่ของเหลวในแก้วที่ให้รสชาติสดชื่น หรือทำให้รู้สึกผ่อนคลาย แต่มันคือส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และวิวัฒนาการของมนุษย์ที่แทรกซึมอยู่ในทุกยุคสมัย Time2Drink อยากชวนคุณค่อย ๆ ทำความรู้จักกับเครื่องดื่มชนิดนี้ในแบบที่เข้าใจง่าย ไม่ซับซ้อน เริ่มต้นด้วยการย้อนกลับไปยังจุดกำเนิดของเบียร์ ที่อาจจะเป็นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ชนิดแรกในประวัติศาสตร์ของมนุษย์เลยก็ว่าได้

มีหลักฐานทางโบราณคดีที่เชื่อกันว่า เบียร์ ถูกผลิตขึ้นครั้งแรกในยุคเมโสโปเตเมีย ราว 8,000 ปีก่อนคริสตกาล จากการค้นพบภาชนะดินเผาที่มีร่องรอยของธัญพืชและยีสต์ — จุลินทรีย์ที่มีบทบาทสำคัญในกระบวนการหมัก และยิ่งน่าสนใจไปกว่านั้นคือการค้นพบจารึกอักษรลิ่ม (Cuneiform) ที่บันทึกสูตรเบียร์ไว้อย่างเป็นระบบ

แต่ในยุคนั้น การผลิตเบียร์ยังไม่ใช่กระบวนการที่ตั้งใจแบบโรงเบียร์สมัยใหม่ ทุกอย่างเริ่มต้นจาก “ความบังเอิญของธรรมชาติ” — เมื่อฝนตกลงไปในไหที่ใส่ธัญพืช และยีสต์จากอากาศเข้าไปผสมกัน จึงเกิดการหมักโดยธรรมชาติ จนกลายเป็นของเหลวที่มีแอลกอฮอล์อ่อน ๆ และกลิ่นรสเฉพาะตัว มนุษย์จึงได้รู้จักเครื่องดื่มที่เราเรียกกันในวันนี้ว่า “เบียร์” เป็นครั้งแรก

เวลาผ่านไปหลายพันปี เบียร์ในยุคอียิปต์โบราณก็มีพัฒนาการที่ชัดเจนมากขึ้น มีสูตรเบียร์หลากหลายถึงกว่า 70 สูตร ซึ่งไม่ได้มีแค่ธัญพืชกับน้ำเท่านั้น แต่ยังรวมถึงสมุนไพร เครื่องเทศ และผลไม้ เช่น เบอร์รี่ ลูกเกด มะเดื่อ ไปจนถึงส่วนผสมที่แปลกใหม่อย่างน้ำผึ้งและไขมันจากนม ซึ่งทำให้เบียร์มีรสชาติแตกต่างกันออกไปอย่างชัดเจน

เบียร์ในอียิปต์ไม่ได้เป็นเพียงเครื่องดื่มเพื่อความรื่นรมย์ แต่ยังมีบทบาททางเศรษฐกิจด้วย เพราะมีบันทึกว่าคนงานที่ก่อสร้างพีระมิดได้รับค่าแรงเป็น “เบียร์และขนมปัง” เป็นเรื่องปกติในยุคนั้น

เมื่ออารยธรรมขยายตัว เบียร์ก็เดินทางไปพร้อมกับผู้คน ผ่านการค้า การแลกเปลี่ยนวัตถุดิบ และการเผยแพร่วิธีการหมักในแต่ละภูมิภาค จนเบียร์กลายเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมร่วมของมนุษย์ในยุโรป เอเชีย และทั่วโลก

จุดเปลี่ยนสำคัญของเบียร์สมัยใหม่เกิดขึ้นเมื่อมีการนำ ฮอปส์ (Hops) เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของสูตรเบียร์ราวศตวรรษที่ 17 เดิมทีฮอปส์ถูกใช้ในทางยา เนื่องจากมีฤทธิ์ช่วยให้หลับง่ายและต้านการอักเสบ แต่เมื่อถูกทดลองใส่ในเบียร์ กลับพบว่าช่วยเพิ่มกลิ่นหอมและรสขมให้เบียร์มีมิติที่ลึกขึ้น แถมยังช่วยถนอมเบียร์ให้เก็บได้นานขึ้นอีกด้วย

แม้เราจะยังไม่รู้แน่ชัดว่าชนชาติใดเป็นผู้ริเริ่มใส่ฮอปส์ในเบียร์ แต่หลังจากนั้นไม่นาน ฮอปส์ก็กลายเป็นหัวใจสำคัญของเบียร์แทบทุกประเภท โดยเฉพาะในเบียร์ IPA ที่โดดเด่นด้วยกลิ่นซิตรัสและความขมเฉพาะตัว

หากวันนี้คุณยังสงสัยว่า “เบียร์คืออะไร?” คำตอบของมันอาจไม่ได้อยู่แค่ในส่วนผสม หรือแอลกอฮอล์ที่อยู่ในแก้วเบียร์ตรงหน้า แต่มันอยู่ในเส้นเรื่องของประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ตลอดหลายพันปีที่ผ่านมา — และนี่ก็เป็นเพียงแค่บทแรกของเรื่องราวที่เรียกว่า เบียร์

เรียบเรียงโดย: Nuttorn Wongpoom